Παλαιό Ρήγμα (Εσκί Ντελίκ)
Όπως άλλες σύγχρονες ελληνιστικές πόλεις, η Θεσσαλονίκη περιτειχίστηκε αμέσως μετά την ίδρυσή της από τον βασιλιά Κάσσανδρο το 315 π.Χ. με στόχο τη δημιουργία ενός νέου αστικού κέντρου με ιδιαίτερη γεωπολιτική σημασία που θα βρισκόταν σε επικοινωνία με τις περιοχές της βαλκανικής, μέσω οδικών και ποτάμιων αρτηριών αλλά και με τον γεωγραφικό χώρο του Αιγαίου και της Μεσογείου, μέσω θαλάσσης.
Old Hole (Eski Delik)
Like other modern Hellenistic cities, Thessaloniki was walled up immediately after its foundation by King Cassander in 315 BC with the aim of creating a new urban centre of particular geopolitical importance that would be in communication with the Balkan regions through land and rivers routes, as well as with the geographical area of the Aegean and the Mediterranean, through the sea.
Παλαιό Ρήγμα (Εσκί Ντελίκ)
Τα τείχη στους αιώνες που ακολούθησαν επισκευάστηκαν, συμπληρώθηκαν, επεκτάθηκαν, τμήματά τους καταστράφηκαν και ξαναχτίστηκαν με πρωτοβουλία διαφόρων ρωμαίων και βυζαντινών αυτοκρατόρων. Τα βόρεια, βορειοδυτικά βυζαντινά τείχη εκτείνονταν δυτικά από τη Ληταία Πύλη έως την Ακρόπολη, ακολουθώντας τη μορφολογία του βραχώδους εδάφους της περιοχής. Το διάμεσο τείχος διαχώριζε την Άνω Πόλη από την Ακρόπολη και εκτείνονταν από τη Μονή Βλατάδων έως λίγο πριν τον Πύργο του Τριγωνίου. Στα τείχη αυτά υπάρχουν ακόμη καστρόσπιτα, φτωχικά σπίτια, δηλαδή, που η μία τους πλευρά ακουμπά στα βυζαντινά τείχη.
Old Hole (Eski Delik)
In the centuries that followed, the walls were repaired, supplemented, extended, parts of them were destroyed and rebuilt under the initiative of various Roman and Byzantine emperors. The northern, north-western Byzantine walls extended westwards from the Litaia Gate to the Acropolis, following the morphology of the rocky terrain of the area. The median wall separated the Upper City from the Acropolis and extended from the Monastery of Vlatades to just before the Tower of Trigonion. On these walls there are still castle houses, namely poor houses one side of which touches the Byzantine walls.
Παλαιό Ρήγμα (Εσκί Ντελίκ)
Η επικοινωνία της πόλης με την ύπαιθρο γινόταν με τις πύλες που ήταν ανοιγμένες στις τέσσερις πλευρές των τειχών και το βράδυ κλείδωναν για λόγους ασφάλειας. Οι πύλες που βρισκόταν στο βόρειο τείχος εξυπηρετούσαν κυρίως στρατιωτικές ανάγκες όπως η είσοδος και έξοδος ενισχύσεων. Το πλάτος τους ποικίλει από 1,42 έως 2,80 μ. Πολλές από αυτές ακόμη και στους βυζαντινούς χρόνους είχαν εντοιχιστεί και αχρηστευθεί. Τα Βιβλία των Θαυμάτων του Αγ. Δημητρίου αναφέρουν πώς, από ένα παραπύλιο της βόρειας πλευράς, πέτυχαν στον 7ο αιώνα οι Σλάβοι να μπουν για λίγες ώρες στην πόλη, η οποία τελικά σώθηκε με θαύμα του αγίου.
Το Παλαιό Ρήγμα είναι μία πύλη, η οποία, εντοιχισμένη από τους Βυζαντινούς, ανοίχτηκε μετά την Άλωση της Θεσσαλονίκης το 1430 από τους Οθωμανούς και ονομάστηκε από αυτούς «Εσκί Ντελίκ» δηλαδή «Παλαιά Τρύπα». Δε βρίσκεται σε κεντρικό σημείο και αποτελούσε οδό διαφυγής σε περίπτωση πολιορκίας.
[Ενδεικτικές πηγές: Γ. Γούναρη (1976), Τα τείχη της Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη: Ι.Μ.Χ.Α., Γ. Βελένη, (1988) Τα τείχη της Θεσσαλονίκης: Από τον Κάσσανδρο ως τον Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη: University Studio Press, Ν. Πούλου (2012), ‘Τείχη’ στο Αποτυπώματα: Η βυζαντινή Θεσσαλονίκη σε φωτογραφίες και σχέδια της Βρετανικής Σχολής Αθηνών (1888-1910), Λ. Ασπιώτη (2003), Τα κάστρα της Θεσσαλονίκης, 3η, Θεσσαλονίκη: Αφοι Κυριακίδη, Κ. Νίγδελη (2016), Δήμος Νεάπολης-Συκεών «Ο μεγάλος Καλλικρατικός Δήμος»]
Old Hole (Eski Delik)
Communication between the city and the countryside was achieved through the gates that were open on the four sides of the walls and were locked at night for security reasons. The gates on the northern wall served mainly military needs, such as the entrance and exit of reinforcements. Their width varied from 1,42 to 2,80 m. Many of them were walled in and disused even in Byzantine times. The Books of the Miracles of St. Demetrios report how through a small side gate on the north side, the Slavs succeeded in the 7th century entering in the city for a few hours, before the city was saved by a miracle of the Saint.
The Old Hole was a gate which, walled in by the Byzantines, was opened after the Fall of Thessaloniki by the Ottomans in 1430 and was called “Eski Delik”, i.e. “Old Hole”. It is not in a central location and was used as an escape route for the inhabitants in the event of a siege.
[Indicative sources: G. Gounari (1976), The Walls of Thessaloniki, Thessaloniki: ΙΜΧΑ, G. Velenis (1988), The Walls of Thessaloniki: From Kassandros to Heraklio, Thessaloniki: University Studio Press, N. Poulou (2012), ‘The Walls’ in Impressions: The Byzantine Thessaloniki in photographs and drawings of the British School of Athens (1888-1910), L. Aspiotis (2003), The castles of Thessaloniki, 3rd edition, Thessaloniki: Kyriakidis Bros, K. Nigdeli (2016), Municipality of Neapolis-Sykeon “The great Kallikratian Municipality“]